बा’को सम्झना, पौष ०४,

आज भन्दा ठिक १८ वर्ष अगाडी पौष ०४ गतेकै दिन हामीमाथि एउटा ठुलो बज्रपात पर्यो | एक दर्जन भन्दा बढी सदस्यहरु रहेको हाम्रो परिवारको मूल मियो भाँचियो | हाम्रो भरोसा, हाम्रो बाटो, हाम्रो ज्योति, हाम्रो आकाश एकैचोटी अन्धकारले ढाक्यो | एउटा निस्पट्ट अँध्यारो, एकोहोरो बिरहलाग्दो धुन, वरपर सबै निसहाय लाग्ने हुल, कता जाने, कसो गर्ने, कसरी निर्वाह चलाउने, के गरि अगाडिको जीवनयात्रा तय गर्ने जस्ता धेरै अनुत्तरित जस्ता लाग्ने प्रश्नहरुको भारी मात्र हामी वरपर थियो | हेर्दाहेर्दै वर्तमान नै हुनुपर्ने वाक्यहरु आफैं भुतकालमा बदलिन्छन् र कतिपय आँखै अगाडी घटेका घटनाहरुप्रति पनि अविश्वास मात्र हुन्छ भन्थे, त्यस्तै भयो | फेरी उठनुहुन्छ, आफ्नो दैनिकीमा लाग्नुहुन्छ, हामीलाई कहिले प्रेम त कहिले सतेतनाले भरिएको कठोर गाली गर्नुहुन्छ, गलत मार्गमा लाग्दा औँला ठड्याउनुहुन्छ, मिर्मिरेको उषासंगै हामीहरुमा जीवन भर्नुहुन्छ, र सन्ध्याको गोगुलीमा हामीहरुसंगै खेल्नुहुन्छ भन्दाभन्दै बा उठ्नुभएन, झन् गहिरो निन्द्रामा सुत्नुभयो | “बा बा उठ्नु न” भन्ने सयौं पुकारहरु सुन्नु भएन, अबिचलित सुतिरहनु भयो | सायद सांसारिक मोहको दुनियाँमा कहिल्यै नफर्कने गरि अर्कै दुनियाँमा प्रस्थान गरिसक्नु भएको थियो |     

थेग्नै नसक्ने पहिरोले किचिएर अंगभंग भएजस्ता हामीमाझ केवल बाँकी थियो त हामीलाई साहसिक र निडर हुँदै कर्ममार्गमा अभिप्रेरित गर्ने बा’का अलिक कडा शब्दहरु | तिनै जो शब्दहरु आजपर्यन्त पनि गुन्जायमान छन् अन्तस्करणमा प्रतिध्वनित हुँदै, निरन्तर फैलदैछन् गगन र धरा बिचमा, सुमधुर संगीत भर्दैछन् जीवनका हर पलहरुमा, जति गहिरिन खोज्यो त्यति गहिरो भाव बोक्दैछन जीवनको भोगाइमा | हर नयाँ दिन जो प्रेरणाहरुले निर्देशित छन्, त्यसको श्रोत त्यहि हो, त्यहि प्रतिध्वनित हुँदै निरन्तर गुन्जदै निरन्तर फैलिदै विचरित ध्वनिहरू | गगनभेदी स्वरमा त्यो अझैं फैलिरहोस् | एक असल र सरल नागरिक बन्न अभिप्रेरित गरीराखोस् | धन्यवाद बा |  

बा’को आत्माले सदा शान्ति पाओस् |

भजगोविन्दं भजगोविन्दं

- जगतगुरु आदी शंकराचार्य

भजगोविन्दं भजगोविन्दं गोविन्दं भजमूढमते । संप्राप्ते सन्निहिते काले नहि नहि रक्षति डुकृञ्करणे ॥ १ ॥  मूढ जहीहि धनागमतृष्णां कुरु सद्बुद्धिं मनसि वितृष्णाम् । यल्लभसे निजकर्मोपात्तं वित्तं तेन विनोदय चित्तम् ॥ २ ॥ नारीस्तनभर नाभीदेशं दृष्ट्वा मागामोहावेशम् । एतन्मांसवसादि विकारं मनसि विचिन्तय वारं वारम् ॥ ३ ॥  नलिनीदलगत जलमतितरलं तद्वज्जीवितमतिशयचपलम् । विद्धि व्याध्यभिमानग्रस्तं लोकं शोकहतं च समस्तम् ॥ ४ ॥ यावद्वित्तोपार्जन सक्त- स्तावन्निज परिवारो रक्तः । पश्चाज्जीवति जर्जर देहे वार्तां कोऽपि न पृच्छति गेहे ॥ ५ ॥ यावत्पवनो निवसति देहे तावत्पृच्छति कुशलं गेहे । गतवति वायौ देहापाये भार्या बिभ्यति तस्मिन्काये ॥ ६ ॥ बालस्तावत्क्रीडासक्तः तरुणस्तावत्तरुणीसक्तः । वृद्धस्तावच्चिन्तासक्तः परमे ब्रह्मणि कोऽपि न सक्तः ॥ ७ ॥  काते कान्ता कस्ते पुत्रः संसारोऽयमतीव विचित्रः । कस्य त्वं कः कुत आयातः तत्त्वं चिन्तय तदिह भ्रातः ॥ ८ ॥  सत्सङ्गत्वे निस्सङ्गत्वं निस्सङ्गत्वे निर्मोहत्वम् । निर्मोहत्वे निश्चलतत्त्वं निश्चलतत्त्वे जीवन्मुक्तिः ॥ ९ ॥  वयसिगते कः कामविकारः शुष्के नीरे कः कासारः । क्षीणेवित्ते कः परिवारः ज्ञाते तत्त्वे कः संसारः ॥ १० ॥  मा कुरु धन जन यौवन गर्वं हरति निमेषात्कालः सर्वम् । मायामयमिदमखिलं हित्वा बुध्वा ब्रह्मपदं त्वं प्रविश विदित्वा ॥११॥  दिनयामिन्यौ सायं प्रातः शिशिरवसन्तौ पुनरायातः । कालः क्रीडति गच्छत्यायुः तदपि न मुञ्चत्याशावायुः ॥ १२ ॥ द्वादशमञ्जरिकाभिरशेषः कथितो वैयाकरणस्यैषः । उपदेशो भूद्विद्यानिपुणैः श्रीमच्छन्करभगवच्छरणैः ॥ १२अ ॥  काते कान्ता धन गतचिन्ता वातुल किं तव नास्ति नियन्ता । त्रिजगति सज्जनसं गतिरैका भवति भवार्णवतरणे नौका ॥ १३ ॥ जटिलो मुण्डी लुञ्छितकेशः काषायाम्बरबहुकृतवेषः । पश्यन्नपि चन पश्यति मूढः उदरनिमित्तं बहुकृतवेषः ॥ १४ ॥  अङ्गं गलितं पलितं मुण्डं दशनविहीनं जातं तुण्डम् । वृद्धो याति गृहीत्वा दण्डं तदपि न मुञ्चत्याशापिण्डम् ॥ १५ ॥  अग्रे वह्निः पृष्ठेभानुः रात्रौ चुबुकसमर्पितजानुः । करतलभिक्षस्तरुतलवासः तदपि न मुञ्चत्याशापाशः ॥ १६ ॥  कुरुते गङ्गासागरगमनं व्रतपरिपालनमथवा दानम् । ज्ञानविहीनः सर्वमतेन मुक्तिं न भजति जन्मशतेन ॥ १७ ॥  सुर मंदिर तरु मूल निवासः शय्या भूतल मजिनं वासः । सर्व परिग्रह भोग त्यागः कस्य सुखं न करोति विरागः ॥ १८ ॥ योगरतो वाभोगरतोवा सङ्गरतो वा सङ्गविहीनः । यस्य ब्रह्मणि रमते चित्तं नन्दति नन्दति नन्दत्येव ॥ १९ ॥  भगवद् गीता किञ्चिदधीता गङ्गा जललव कणिकापीता । सकृदपि येन मुरारि समर्चा क्रियते तस्य यमेन न चर्चा ॥ २० ॥ पुनरपि जननं पुनरपि मरणं पुनरपि जननी जठरे शयनम् । इह संसारे बहुदुस्तारे कृपयाऽपारे पाहि मुरारे ॥ २१ ॥  रथ्या चर्पट विरचित कन्थः पुण्यापुण्य विवर्जित पन्थः । योगी योगनियोजित चित्तो रमते बालोन्मत्तवदेव ॥ २२ ॥  कस्त्वं कोऽहं कुत आयातः का मे जननी को मे तातः । इति परिभावय सर्वमसारम् विश्वं त्यक्त्वा स्वप्न विचारम् ॥ २३ ॥ त्वयि मयि चान्यत्रैको विष्णुः व्यर्थं कुप्यसि मय्यसहिष्णुः । भव समचित्तः सर्वत्र त्वं वाञ्छस्यचिराद्यदि विष्णुत्वम् ॥ २४ ॥ शत्रौ मित्रे पुत्रे बन्धौ मा कुरु यत्नं विग्रहसन्धौ । सर्वस्मिन्नपि पश्यात्मानं सर्वत्रोत्सृज भेदाज्ञानम् ॥ २५ ॥  कामं क्रोधं लोभं मोहं त्यक्त्वाऽऽत्मानं भावय कोऽहम् ।  आत्मज्ञान विहीना मूढाः ते पच्यन्ते नरकनिगूढाः ॥ २६ ॥  गेयं गीता नाम सहस्रं ध्येयं श्रीपति रूपमजस्रम् । नेयं सज्जन सङ्गे चित्तं देयं दीनजनाय च वित्तम् ॥ २७ ॥  सुखतः क्रियते रामाभोगः पश्चाद्धन्त शरीरे रोगः । यद्यपि लोके मरणं शरणं तदपि न मुञ्चति पापाचरणम् ॥ २८ ॥  अर्थमनर्थं भावय नित्यं नास्तिततः सुखलेशः सत्यम् । पुत्रादपि धन भाजां भीतिः सर्वत्रैषा विहिता रीतिः ॥ २९ ॥  प्राणायामं प्रत्याहारं नित्यानित्य विवेकविचारम् । जाप्यसमेत समाधिविधानं कुर्ववधानं महदवधानम् ॥ ३० ॥  गुरुचरणाम्बुज निर्भर भक्तः संसारादचिराद्भव मुक्तः । सेन्द्रियमानस नियमादेवं द्रक्ष्यसि निज हृदयस्थं देवम् ॥ ३१ ॥  मूढः कश्चन वैयाकरणो डुकृञ्करणाध्ययन धुरिणः । श्रीमच्छम्कर भगवच्छिष्यै बोधित आसिच्छोधितकरणः ॥ ३२ ॥ भजगोविन्दं भजगोविन्दं गोविन्दं भजमूढमते । नामस्मरणादन्यमुपायं नहि पश्यामो भवतरणे ॥ ३३ ॥

https://www.youtube.com/watch?v=DjmOFM9q0uk